Nhiều người đã staking trên Cardano được hơn hai năm.
Ethereum đang chuyển đổi từ PoW sang PoS và mọi người bắt đầu quan tâm hơn đến sự khác biệt giữa hai mạng PoS. Hãy so sánh staking trên Cardano và Ethereum.
Hiểu về Staking như thế nào cho đúng?
Staking nhằm mục đích kết hợp lợi ích kinh tế riêng của mọi người với nhu cầu của mạng lưới phi tập trung. Mạng lưới thưởng tài chính cho những người hành động vì lợi ích của họ. Mối quan tâm của mạng trước hết là được an toàn và phi tập trung. Mạng chạy trên phần cứng mà người nào đó phải bảo trì. Cần có tài nguyên máy tính để xử lý các giao dịch và hợp đồng thông minh. Tuy nhiên, những thứ này không được cung cấp bởi một công ty mà bởi những tình nguyện viên quan tâm.
Chất lượng phân quyền và an ninh mạng phụ thuộc vào các thông số và điều kiện cụ thể của việc stacking. Phân quyền là cố gắng phân phối quyền ra quyết định cho số lượng người tham gia tối đa có thể. Phân cấp là điều kiện tiên quyết để đảm bảo an ninh, vì nó giảm dần khi phân cấp.
Người tham gia staking
Lý tưởng nhất là các mạng nên có càng nhiều nhà sản xuất khối càng tốt. Sẽ thật tuyệt nếu mọi người dùng có thể tạo khối của riêng mình và nhận được phần thưởng từ đó. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là mục tiêu không thể đạt được vì nhiều lý do. Các nhà sản xuất khối phải chạy nút riêng của họ và để tham gia cuộc chơi, các mạng có thể yêu cầu các nhà sản xuất khối phải có một số tiền nhất định. Các nhà sản xuất khối phải là những chuyên gia có kinh nghiệm và đồng thời có một lượng tài nguyên nhất định.
Cả mạng Cardano và Ethereum đều được vận hành bởi các nhà sản xuất khối và cho phép những người không vận hành phần cứng của riêng họ tham gia staking. Nhóm này được gọi là người ủy thác vì họ ủy quyền ra quyết định cho người khác theo một cách nào đó. Trong mạng Bitcoin, đây cũng là cách nó hoạt động. Pool là nhà sản xuất khối mà người khai thác ủy quyền tỷ lệ băm.
Giống như Bitcoin, mạng Cardano hoạt động với khái niệm Pool. Trong trường hợp của Cardano, nó ở cấp độ giao thức. Nhóm ủy thác bao gồm những người staking, những người ủy quyền ADA cho một pool đã chọn. Người vận hành Pool chịu trách nhiệm tạo ra các khối và các ủy thác sẽ lựa chọn Pool nào đáng tin cậy. Người điều hành nhóm có thể có cổ phần riêng (tiền cam kết -pledge), nhưng đây không phải là điều kiện để đăng ký Pool. Tiền cam kết (Pledge) sẽ tăng phần thưởng cho pool và pool có tiền cam kết lớn hơn có thể hấp dẫn hơn đối với những người ủy thác.
Có những yêu cầu tối thiểu đối với người ủy thác và bất kỳ ai cũng có thể ủy quyền một vài đồng ADA từ ví của chính họ theo đúng nghĩa đen. Cần phải có 2 ADA làm khoản tiền gửi được hoàn lại và 0,17 ADA cho phí giao dịch. Nếu bạn muốn stake 1 ADA thì bạn cần phải có 3,17 ADA. Chọn Pool để staking là một quá trình rất dễ dàng và mọi ví Cardano đều có thể thực hiện. Những người ủy thác có thể thay đổi nhóm vận hành Pool bất cứ lúc nào, vì vậy người điều hành được khuyến khích hành xử công bằng.
Nhà điều hành cần có 500 ADA làm khoản đặt cọc được hoàn lại để đăng ký Pool. Tại thời điểm viết bài, số tiền này xấp xỉ $ 250 USD. Mạng Cardano đặt ra các yêu cầu tài chính tối thiểu đối với các nhà điều hành pool và người ủy thác. Điều này khác với mạng Ethereum yêu cầu 32 ETH để kích hoạt phần mềm xác thực.
Yêu cầu phải có 32 ETH là rào cản lớn để gia nhập, vì tại thời điểm viết bài, số tiền này xấp xỉ 55 nghìn đô la. Rào cản gia nhập có thể giảm hoặc tăng do sự biến động của ETH, vì vậy nếu giá ETH tăng, sẽ ngày càng có ít người có đủ khả năng tài chính để trở thành người xác nhận (Validator). Do đó, dẫn đến rủi ro trở thành người xác nhận giao dịch sẽ là công việc kinh doanh dành cho người giàu.
Ethereum cung cấp các tùy chọn khác để đặt cược ETH. Nếu người dùng có 32 ETH và không muốn chạy trình xác thực của riêng mình, họ có thể sử dụng tùy chọn staking dưới dạng dịch vụ. Việc xác thực được thực hiện dưới danh nghĩa của chủ sở hữu ETH, nhưng nó đi kèm với rủi ro từ bên đối tác. Ngoài ra, bạn phải trả phí chạy nút (điều này cũng áp dụng trong trường hợp đặt cược solo).
Những người không có 32 ETH và muốn staking số tiền nhỏ hơn có thêm 2 lựa chọn. Staking nhóm (Pooled staking) và staking trên các sàn giao dịch tập trung. Staking nhóm là một dịch vụ sẽ cung cấp cho người ủy thác mã thông báo ERC-20 cho ETH. Đồng ETH sau đó được sử dụng để chạy trình xác nhận. Dịch vụ staking nhóm không phải là một tính năng gốc của Ethereum và được điều hành bởi các bên thứ ba chủ yếu thông qua hợp đồng thông minh. Điều này tiềm ẩn rủi ro phụ thuộc bên thứ ba.
Staking nhóm, giống như Staking trên các sàn giao dịch tập trung, nhìn từ góc độ mạng thì rất bất lợi vì nó tập trung quyền lực. Bất cứ ai nắm giữ ETH cũng nắm giữ quyền quyết định. Nói cách khác, người staking ủy quyền cho bên thứ ba và mất quyền kiểm soát việc sử dụng đồng ETH của chính mình. Ví dụ: có câu hỏi đặt ra là điều gì sẽ xảy ra với giá trị của mã thông báo ERC-20 nếu giao thức cắt giảm đồng ETH của các trình xác thực được điều hành bởi dịch vụ staking nhóm. Trong trường hợp sàn giao dịch tập trung, câu hỏi tương tự cũng được đặt ra. Ai sẽ bồi thường thiệt hại tài chính cho những người ủy thác?
Slashing
Slashing là khả năng thu giữ đồng coin vĩnh viễn của giao thức Ethereum, buộc người xác nhận phải hành xử trung thực. Cardano không có cơ chế Slashing nên không cần thiết phải khóa coin ADA trong một khoảng thời gian nhất định. Những người ủy thác không có nguy cơ mất tiền của mình. Điều duy nhất mà những người ủy thác có thể mất là phần thưởng nếu người điều hành Pool thất bại trong công việc sản xuất khối. Phần thưởng là động lực tài chính vừa đủ để những người ủy thác giám sát những người điều hành pool, đồng thời giúp những người điều hành pool giữ được người ủy thác.
Slashing yêu cầu khóa đồng ETH trong các khoảng thời gian cụ thể. Điểm này là khác biệt lớn với Cardano, vì đồng coin không có tính thanh khoản trong quá trình staking. Slashing có thể cản trở việc staking. Đối với một số người, việc không thể bán đồng ETH trong thị trường giá xuống hoặc dùng chúng khi họ cần có thể gây khó chịu.
Nhưng Slashing đặc biệt gây khó khi kết hợp với sự tin tưởng vào bên thứ ba. Bất kỳ ai ủy thác ETH cho bên thứ ba đều phải đối mặt với nguy cơ bị Slashing và bên thứ ba có thể không có đủ tiền để bù lỗ. Nếu giá trị của token ERC-20 gắn với giá trị của ETH giảm xuống thì tất cả chủ sở hữu token sẽ bị ảnh hưởng.
Mạng Cardano không yêu cầu các đại biểu phải tin tưởng vào bên thứ ba. Người dùng luôn có tiền ADA dưới sự kiểm soát của riêng họ. Điều này là do thực tế là không cần phải có số lượng lớn đồng coin để tham gia staking. Hơn nữa, không cần phải khóa đồng coin. Do đó, những người staking liên tục kiểm soát quyền ra quyết định của chính họ và nhờ đó duy trì mức độ phân cấp cao của mạng Cardano.
Hơn 70% số coin đang lưu hành được staking trong mạng Cardano. Điều này là do việc tham gia staking dễ dàng và không có rủi ro. Tiền ADA có thể được mọi người nắm giữ trong Ví HW Trezor hoặc Sổ cái và vẫn được staking. Đối với Ethereum, khoảng 11% số tiền ETH được staking. Người ta có thể cho rằng nhiều người thích giữ ETH trong ví của họ hơn là tham gia staking và chịu rủi ro mất tiền.
Càng staking nhiều tiền thì mạng lưới càng an toàn. Sẽ không tốt nếu chỉ một số ít tiền đang lưu hành được staking vì có nguy cơ một số thực thể nắm giữ đủ số tiền để giành được phần lớn quyền ra quyết định trong mạng lưới.
Digital scarcity (tạm dịch: Sự khan hiếm kỹ thuật số)
Cardano đã giới hạn số lượng tiền ở mức 45.000.000.000 ADA. Ethereum sẽ có mô hình lạm phát sau khi chuyển sang PoS và 1600 ETH sẽ được phát hành mỗi ngày. Tuy nhiên, số tiền này tương tự với số tiền sẽ bị đốt vì ETH sử dụng cơ chế đốt phí (fee-burning). Thật khó để dự đoán liệu tổng số đồng ETH sẽ tăng hay giảm. Nó sẽ phụ thuộc vào việc sử dụng mạng. Nếu mạng được sử dụng nhiều và phí cao, số lượng coin có thể giảm theo thời gian. Ngược lại, nếu phí thấp thì lạm phát sẽ cao hơn. Có lẽ vấn đề là liệu chính sách tiền tệ cố định hay thay đổi sẽ hấp dẫn hơn đối với người dùng.
Đối với phần thưởng staking, APR cho Cardano phụ thuộc vào nhiều yếu tố và xấp xỉ 5% (có thể ít hơn hoặc nhiều hơn). Ethereum hiện cung cấp khoảng 4,1%. Tuy nhiên, phần thưởng có thể lên tới 10%.
Phần thưởng phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nó phụ thuộc vào việc bạn là nhà sản xuất khối hay người ủy thác. Nó cũng phụ thuộc vào việc bạn ủy quyền trực tiếp và nhận phần thưởng trực tiếp từ giao thức hay thông qua bên thứ ba. Nếu bạn staking thông qua bên thứ ba, có thể sẽ phải trả phí cho dịch vụ của họ. Mặt khác, một số bên thứ ba đưa ra phần thưởng lớn hơn giao thức, điều này thường gây nghi ngờ và rủi ro.
Kết luận
“Không giữ khoá, thì không phải coin của bạn” (Not your keys, not your coins). Trong trường hợp staking, quy tắc nổi tiếng này có thể được áp dụng không phải cho chìa khóa của bạn hay phần thưởng của bạn. Nếu bạn staking vào một sàn giao dịch tập trung, bạn sẽ không sở hữu coin cũng như phần thưởng cho đến khi bạn tải mọi thứ về ví của mình. Trong mạng Cardano, bạn chỉ có 2 lựa chọn. Bạn là người điều hành pool hoặc bạn có thể ủy quyền ADA cho pool đã chọn trực tiếp từ ví của chính bạn. Staking trên sàn giao dịch tập trung là hoàn toàn không cần thiết vì bạn hoàn toàn không thu được gì thêm khi làm như vậy và chỉ đang gặp rủi ro. Trong trường hợp của Ethereum, bạn có nhiều lựa chọn để staking và bạn cần cân nhắc kỹ những ưu và nhược điểm. Việc tin tưởng vào bên thứ ba có thể là một điều cần thiết.
Đối với bất kỳ mạng PoS nào, các nhà đầu tư không chỉ nên xem xét lợi ích của riêng họ mà còn cả sự phân cấp của mạng. Giao thức nên được thiết kế để phù hợp với lợi ích của cả hai bên. Trong trường hợp của Cardano, điều này được thực hiện tốt hơn một chút so với trường hợp của Ethereum, ít nhất là theo quan điểm của chúng tôi. Lý do là việc staking vào Cardano mang tính toàn diện hơn và người staking không cần phải tin tưởng vào bên thứ ba. Staking gần như không có rủi ro và đồng coin có tính thanh khoản cao. Khóa ETH và mối đe dọa slashing có thể khiến một số người thất vọng.
Người ủy thác cũng nên xem xét lợi suất thưởng, chính sách tiền tệ và các yếu tố khác như tiềm năng tăng trưởng giá trị đồng coin, việc áp dụng và nhiều thứ khác. Chúc may mắn đến với tất cả người hâm mộ PoS.
Nguồn: Bài viết này được Cardanians chuẩn bị với sự hỗ trợ từ Cexplorer
*https://cexplorer.io/article/comparison-of-staking-on-cardano-and-ethereum