Podstawowym celem konsensusu sieci Proof-of-Stake (PoS) jest umożliwienie zdecentralizowanej sieci osiągnięcia porozumienia między węzłami. W PoS chodzi nie tylko o sam konsensus sieci, ale także o aspekty społeczne i finansowe protokołu Cardano.
Staking w PoS jest procesem wymagającym działania. Może zapewniać dochód pasywny, ale technicznie rzecz biorąc jest nagrodą za aktywność właścicieli monet.
Kto jest właścicielem sieci Cardano
Zadajmy filozoficzne pytanie. Kto jest właścicielem sieci? Czy to zespół? Czy operatorzy puli produkujący bloki? Zespół IOHK wymyślił protokół, a jego implementacja jest publicznie dostępna na GitHubie. Zespół pełni zdecydowanie najważniejszą rolę jeśli chodzi o kod źródłowy. Wszystkie badania naukowe są również publicznie dostępne. Żaden fragment kodu źródłowego lub badania prowadzonego przez Cardano nie jest chroniony patentem. Wszystko jest bezpłatne i stale dostępne. Zespół jednak nie jest właścicielem sieci Cardano jako główny twórca kodu źródłowego. Operatorzy stake pooli stanowią węzły sieci i produkują bloki. Są bardzo ważną częścią ekosystemu. Mimo to, także nie są jedynymi właścicielami sieci.
PoS to unikalna koncepcja, która umożliwia „posiadanie” części sieci przez trzymanie monet ADA. Każdy może kupić ada na giełdach kryptowalut takich jak np. Binance lub Huobi. Kiedy już posiadasz klucze prywatne do swoich monet, stajesz się niejako właścicielem kawałka sieci Cardano. W obiegu łącznie będzie tylko 45 000 000 000 monet ada. Poprzez posiadanie ADA stajesz się właścicielem „stawki”, udziału w sieci. Stąd posiadając 1% monet ADA, w zasadzie posiadasz 1% sieci Cardano.
Ada to zasób, który odgrywa ważną rolę w konsensusie sieci. Tylko „posiadacze” są w stanie produkować bloki. Produkcja bloków jest najważniejszą funkcją zdecentralizowanej sieci, która określa się jako kryptowalutowa. Właściciele sieci mają zatem własny interes i najlepiej dbają o to, aby sieć działała sprawnie. Po prostu dbają o swoje bogactwo i biznes. Są zatem najlepszymi kandydatami do pełnienia najważniejszej funkcji sieci i wzięcia odpowiedzialności za produkcję bloków.
Produkcja bloków wymaga niezawodnego węzła, który jest podłączony do Internetu 24/7. Nie każdy posiadacz coinów jest w stanie utrzymać węzeł i na szczęście nie jest to konieczne. W sieci Cardano występuje specjalna rola - operator puli (ang. stake pool operator). Jest udziałowcem, który bierze odpowiedzialność za produkcję bloków. Operator musi obsługiwać węzeł i stworzyć blok, gdy sieć wybierze go jako lidera slotu.
Pamiętaj, że stajesz się udziałowcem sieci Cardano poprzez trzymanie ada.
Nagradzanie hodlerów ada
Właściciele firmy zazwyczaj osiągają zysk, gdy firma dobrze się rozwija, a dochody są wyższe niż koszty. Ta sama logika jest zaimplementowana w mechanizmie Cardano PoS. Posiadacze monet są nagradzani i dzielą się zyskami generowanymi przez sieć. Sieć Cardano może być postrzegana jako firma, a monety ADA jako udziały. Różnica polega na tym, że nie ma głównego właściciela ani dyrektora generalnego sieci Cardano. Wszyscy posiadacze ada są właścicielami. Koszty działalności obejmują koszty operacyjne węzłów, stake pooli i marży operatorów. Muszą oni kupić sprzęt, a następnie regularnie płacić za energię, połączenie internetowe i czas spędzony na konfigurowaniu i dostrajaniu węzłów. Dochód sieci składa się z budżetu rezerw i pobieranych opłat transakcyjnych. Opłaty uiszczane są za korzystanie z sieci. Użytkownicy muszą zapłacić za wysłanie transakcji lub wykonanie smart kontraktu (inteligentnej umowy). Część dochodów trafia do skarbca projektu, a stąd finansuje dalszy rozwój protokołu.
Budżet rezerw sieci zostanie w dużej mierze wykorzystany w ciągu pierwszych 10 lat od uruchomienia głównej sieci i znajduje się w nim 14 000 000 000 ada. Liczba monet przeznaczanych na nagrody dla operatorów będzie sukcesywnie zmniejszana, aż w końcu po wielu latach dochód sieci będzie w głównej mierze zależny od pobieranych opłat. Istotną sprawę pełnią tu zmienne ustawienia sieci: parametry k, ρ i τ, które są opisane w tym artykule. Przyjrzyjmy się, jak sieć rozdziela dochód, a tym samym nagradza posiadaczy.
Własność sieci jest proporcjonalna do ilości ada posiadanych przez osobę. Istnieje jednak więcej rodzajów użytkowników w ekosystemie Cardano.
Operatorzy stake pooli: operatorzy puli odpowiadają za obsługę węzłów produkujących bloki. Jest to wysiłek, który należy wziąć pod uwagę podczas podziału dochodów. Ponadto operatorzy muszą posiadać znaczną ilość monet ada, aby zapewnić rękojmię (ang. pledge) swojej puli. Pledge stanowi mechanizm potwierdzenia zaangażowania operatorów w sieć. Operatorzy, którzy chcą być konkurencyjni, muszą zablokować w ramach rękojmi dużo ada. W związku z tym mogą uzyskać wyższy poziom zwrotu i w ten sposób przyciągnąć potrzebną liczbę delegatów, aby osiągnąć optymalną wielkość puli.
Delegujący: Delegujący to aktywni posiadacze ada, którzy nie prowadzą własnej puli, ale bezpośrednio uczestniczą w procesie produkcji bloków. Posiadacze delegują swoje monety ada do wybranej puli. W ten sposób zwiększają jej szansę na wyprodukowanie bloków. Delegaci naturalnie chcą uzyskać jak najwyższe nagrody, więc muszą uważnie wybrać odpowiedni stake pool. Muszą wziąć pod uwagę pewne parametry, takie jak m.in. prowizja i sprawdzić, czy wybrana pula jest w stanie generować bloki. Hodlerzy mogą swobodnie oddelegować monety do innej puli, jeśli bieżąca nie spełnia oczekiwań.
Pasywni posiadacze: Istnieje grupa hodlerów, którzy posiadają ada, ale ani nie prowadzą pooli, ani nie delegują do nich swoich monet. Mogą być traderami lub wykorzystywać monety ada w innych aplikacjach lub do innych celów. Ta grupa posiadaczy nie jest nagradzana przez sieć.
Zarówno operatorzy puli, jak i delegujący są wynagradzani tylko za bloki, które wyprodukowała pula. Dlatego w najlepszym interesie obu stron jest upewnienie się, że pula działa dobrze. Delegujący wybiorą pule, które mają wystarczająco wysoką rękojmię (pledge), generują bloki i ustalą rozsądny margines prowizji. Operatorzy puli zapewniają ważną usługę dla sieci i mogą być uważani za „pracowników” sieci. Zaletą jest to, że są zmotywowani do dobrego wykonania usługi, ponieważ ma to bezpośredni wpływ na ich nagrody. Operatorzy puli są jednocześnie właścicielami i pracownikami. Delegaci będą trzymać dużą część krążących monet ada, a ich decyzje dotyczące delegacji mogą sprawić, że pewna pula będzie silniejsza lub słabsza od innej. Delegaci powinni aktywnie obserwować wyniki pul i ewentualnie inne działania ich operatorów. Są zmotywowani do maksymalizacji swojego zysku, a jednocześnie czerpią korzyści z wysiłków w zakresie edukacji, propagowania ekosystemu Cardano i innych działań.
Nie ma jednak nic za darmo. Proof-of-Stake nie jest generatorem bogactwa. W ekosystemie sieci występują koszty i dochody. Cały system będzie miał wystarczające zasoby do nagradzania posiadaczy monet tylko wtedy, gdy odniesie sukces jako sieć i przetwarzać będzie dużą liczbę transakcji. Podobnie jak w przypadku firmy komercyjnej, jeśli usługi są wykorzystywane, wówczas biznes kwitnie i odwrotnie. Oczekuje się, że sieć Cardano odniesie sukces ze względu na użyteczność i wiele cech pozwalających na tworzenie nowej jakości usług w branży finansowej i społecznej. Jak wspomniano powyżej, budżet rezerw pomoże w pierwszych latach działalności sieci. Jednak nie chodzi o to, aby jak najszybciej rozdać cały budżet posiadaczom monet ada, a potem projekt może zniknąć. Tak naprawdę chodzi o wpływ na społeczeństwo i transformację świata finansowego. Będzie to trudne zadanie, a osiągnięcie go w ciągu najbliższych 10 lat będzie wyzwaniem. Idąc tym tropem trzymanie ada można postrzegać jako udział w transformacji świata finansów.
Posiadanie ada lub innych kryptowalut to dopiero początek. Szczerze mówiąc, posiadanie kryptowalut nie będzie miało istotnego wpływu na banki i rządy. Ludzie muszą zacząć używać kryptowalut w życiu codziennym. Projekty takie jak Cardano muszą wymyślić realne alternatywy dla tradycyjnych produktów finansowych, a ludzie będą musieli im zaufać i z nich korzystać. Jako wczesny użytkownik można uczyć swoich przyjaciół i znajomych o technologii, pokazać im, jak korzystać z usług opartych na blockchainie. W tej chwili może być za wcześnie, ale w ciągu najbliższych kilku lat sytuacja zmieni się, a zaangażowanie społeczności będzie miało kluczowe znaczenie dla całego ekosystemu. Zdecentralizowane finanse (DeFi) to pierwszy przebłysk przyszłości. Kryptowaluty odniosą sukces tylko wtedy, gdy zostaną przyjęte przez znaczną część populacji. Zauważ, że ma to kluczowe znaczenie dla sieci z punktu widzenia zarobków. Wszystkie sieci z ograniczoną podażą monet będą pewnego dnia mocno zależne głównie od pobierania opłat transakcyjnych. W ten sposób sieć przetrwa tylko wtedy, gdy przetworzy dużą liczbę transakcji.
Możliwość nagradzania właścicieli sieci jest bezpośrednio związana z wybranym mechanizmem konsensusu sieci. Cardano używa PoS, ponieważ utrzymanie sieci w tym wypadku jest tanie. Koszt energii jest niski w porównaniu z Proof-of-Work, jak w Bitcoinie. Dlatego możliwe jest nagradzanie posiadaczy, a nie tylko górników, jak jest to zaprojektowane w ekosystemie Bitcoina. W sieci PoW nie ma wystarczających zasobów, aby nagradzać posiadaczy monet, ponieważ koszty energii elektrycznej do utrzymania sieci stanowi priorytet. Nie znaczy to jednak, że rozwiązania oparte o tzw. dowód pracy są złe. Każdy projekt opiera się na innych zasadach i ma inną pozycję początkową. Po uruchomieniu sieci Bitcoin koszt BTC wynosił 0, więc górnicy nie byli zasadniczo wynagradzani finansowo, ale trzeba było wydać zasoby fizyczne, aby zapobiec atakom. Pozycja projektów jest obecnie inna, a monety od samego początku mogą mieć niezerową wartość rynkową. W ten sposób łatwiej jest wykorzystywać monety w konsensusie sieci jako rzadki i kosztowny zasób.
Często mówi się, że PoS może generować dochód pasywny. To jest trochę nieprecyzyjne stwierdzenie. Delegowanie monet ada do puli jest procesem aktywnym i bezpośrednio wiąże się z decentralizacją sieci. Ada reprezentują siłę decyzyjną. Odnosi się to zarówno do konsensusu sieciowego, jak i później do zarządzania projektem. Im więcej osób ma ada, tym bardziej sieć jest zdecentralizowana. Nagradzając hodlerów, sieć bezpośrednio się decentralizuje. Ludzie naturalnie chcą budować dochód pasywny. Dlatego mądrze jest zaspokoić ludzką naturę i wykorzystać ją do decentralizacji sieci. Jeśli posiadacz nie oddeleguje monet ada do puli, nie otrzyma nagrody. Tak więc właściciele ada mają motywację nie tylko do trzymania monet, ale także do wykorzystywania swojej siły decyzyjnej. Jest to również ważne, ponieważ bezpieczeństwo sieci zależy od monet zablokowanych jako rękojmia i monet oddelegowanych. Innymi słowy, przez wszystkie „stakowane” monety. Im więcej ada jest delegowanych, tym wyższy jest budżet bezpieczeństwa. Osoba chcąca zaburzć sieć potrzebuje około połowy oddelegowanych monet, aby móc wykonać atak 51%. W ten sposób zainteresowane strony aktywnie uczestniczą w zachowaniu bezpieczeństwa sieci. Jeśli zainteresowane strony nie sprzedają monet ADA, „wróg sieci” nie może ich kupić, dlatego może nie mieć wystarczającej ilości monet do przeprowadzenia ataku.
Proces delegacji
Zainteresowane strony powinny zdawać sobie sprawę z tego, że nie jest rozsądne pozostawianie własnych monet i tokenów na giełdach nawet, jeśli oferują staking z poziomu interfejsu. Pozostawiając coiny na giełdzie, otrzymuje ona dużą moc decyzyjną, która może być niewłaściwie wykorzystana. Pozostawienie monet na giełdzie jest poza tym niebezpieczne, ponieważ można je stracić w wyniku błędu zabezpieczeń i zhakowaniu giełdy. W przypadku PoS, posiadacze monet dają giełdzie moc decyzyjną, która powinna pozostać w ich własnych rękach - rękach właścicieli sieci. Ze względów prawnych giełdy nie mogą używać monet ada do ustanowienia rękojmi, a zatem nie mogą tworzyć swoich pul. Giełda powinna oferować płynność i umożliwiać wypłatę monet do portfeli kryptowalut właścicieli. Dlatego nie mogą blokować monet. Mogą jednak delegować monety do należących do nich puli lub puli tworzonych przez ich przyjaciół. Posiadacze powinni być odpowiedzialni i aktywni. Pamiętaj o słynnej zasadzie: nie twoje klucze, nie twoje krypto.
Hodlerzy powinni przechowywać swoje monety ada we własnych portfelach. Oficjalne portfele są dwa: Daedalus to pełny portfel węzłów, natomiast Yoroi to lekki portfel zintegrowany z przeglądarką. Oba są świetne i będzie można ich używać do delegowania ada do wybranej puli. Bardzo ważną zaletą jest to, że nigdzie nie musisz przesyłać monet, aby brać udział w stakingu. Monety nie są w żaden sposób zablokowane. Możesz oddelegować do puli nawet tylko jedną monetę ada, a i tak otrzymasz nagrodę. Nie ma wymaganego minimum monet, które są potrzebne do delegacji w ekosystemie Cardano. Jest to zatem system opłacalny finansowo dla wszystkich.
Portfele ułatwiają proces delegacji monet. Wystarczy porównać pule i wybrać jedną z nich, najlepiej z satysfakcjonującym ROI. W wyborze odpowiedniego stake poola może pomóc narzędzie Adapools, dostępne na https://adapools.org/
Linki
W artykule poruszyliśmy niektóre tematy, ale nie wszystkie w pełni omówiliśmy. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, proponujemy zapoznanie się z innymi artykułami poruszającymi temat modelu ekonomicznego i motywacyjnego w sieci Cardano.
Rozwój Cardano dzięki badaniom IOHK - staking poole i pledge: 🇵🇱 Rozwój Cardano dzięki badaniom IOHK - staking poole i pledge
Porozmawiajmy o realnej kapitalizacji rynkowej Cardano: 🇵🇱 Porozmawiajmy o realnej kapitalizacji rynkowej Cardano
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że teraz rozumiesz, dlaczego delegowanie monet ada jest ważnym procesem w sieci PoS i jakie korzyści czerpiesz zarówno Ty, jak i Cardano. Opcja będzie opłacalna w perspektywie długoterminowej tylko wtedy, gdy projekt się powiedzie. Za Cardano stoi bardzo silny zespół, który dołoży wszelkich starań, aby zapewnić sukces projektu. Adopcja zależy już od społeczności. Zespół jest odpowiedzialny za protokół, ale to naszym obowiązkiem jest rozpowszechnianie informacji o możliwościach sieci i pozyskiwanie nowych użytkowników.
Artykuł jest tłumaczeniem wpisu autorstwa grupy Cardanians.io z drobnymi modyfikacjami. Zachęcamy do śledzenia ich profilów w mediach społecznościowych oraz strony cardanians.io
Po więcej artykułów o Cardano po polsku zapraszamy do polskiej sekcji na forum Cardano . Serię filmów edukacyjnych o historii Cardano opublikował niedawno Andrzej z kanału Dzienna Dawka Dyskomfortu. Chcesz porozmawiać, zapytać o Cardano po polsku? Odwiedź naszą 
społeczność na Telegramie, profil @CardanoPolska na Twitterze lub Facebooku.
A miałem plany robić filmy na podstawie Twoich wpisów